25η Μαρτίου: Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και μεγάλη Εθνική επέτειος – Γιατί γιορτάζονται μαζί, πώς καθιερώθηκε το έθιμο του μπακαλιάρου-σκορδαλιά
Η Εθνική γιορτή της έναρξης της Επαναστάσεως του 1821 εορτάζεται κάθε χρόνο με τον Ευαγγελισμό της Θεοτοκού που αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές γιορτές της Χριστιανοσύνης.
Εορτάζαμε την ημέρα όπου ανακοινώθηκε στην Παναγία η είδηση από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, της Γέννησης του Χριστού. Η εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου θεσπίστηκε επίσημα από την Εκκλησία τον 4ο αιώνα. Ευαγγελισμός σημαίνει «χαρμόσυνη»είδηση και αναφέρεται στα νέα για την επικείμενη γέννηση του Ιησού.
Σύμφωνα με τον Ευαγγελιστή Λουκά, την ημέρα του Ευαγγελισμού, ο Γαβριηλ στάλθηκε από το Θεό προς τη Παναγία για να της ανακοινώσει τα χαρμόσυνα νέα. Μάλιστα τη χαιρέτησε με τη φραση «Χαίρε κεχαριτωμένη ὁ Κύριος μετὰ σοῦ».
Αρχικά η νεαρή Παναγία φοβήθηκε άλλη Αρχάγγελος Γαβριήλ την καθησύχησε λέγοντας της: «Μη φοβού Μαριάμ, εύρες γαρ χάριν παρά τω Θεώ. Και ιδού συλλήψη εν γαστρί και τέξη υιόν και καλέσεις το όνομα αυτού Ιησούν».
Εκεινη τη περιοδο η Θεοτόκος Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη με τον Ιωσηφ. Ο Αρχαγγελος στην απορία της πως θα συλλάβει εφόσον δε γνώριζε άντρα, την καθησύχασε λέγοντας της ότι πρόκειται να συλλάβει άμωμο σύλληψη με την επισκίαση του Αγίου Πνεύματος που θα την καλύψει σαν σύννεφο. Η Παναγία πείστηκε και είπε χαρακτηριστικά «᾿Ιδού ἡ δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά τό ρῆμά σου!»
Επίσης σήμερα γιορτάζουμε την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης κατά του Οθωμανικού ζυγού. Το λάβαρο της τη Επαναστάσεως σηκώθηκε κατα τελεση της Θείας Λειτουργιας από τον Μητροπολίτη Παλαιών Πατρών Γερμανο.
Θεσπίστηκε έπισημα ως εορτή το 1838 με βασιλικό Διάταγμα που υπέγραψε o Βασιλιάς Όθωνας και η Βασίλισσα Αμαλια όπου συμμετείχαν στις εκδηλωσεις που έλαβαν μέρος στον Ιερο Ναο Αγίας Ειρήνης Αιόλου. Ο Μητροπολιτικός Ναός Αθηνών θεμελιώθηκε το 1842 και αφιερώθηκε στον Ευαγγελισμό για να τιμηθεί η 25η Μαρτίου του 1821.
Γιατί τρώμε μπακαλιάρο την 25η Μαρτίου – Το έθιμο στην Ελλάδα
Μέσα στη νηστεία της μεγάλης Σαρακοστής η οποία είναι η παλαιότερη και πιο αυστηρή χρονική περίοδος νηστείας για την ορθόδοξη εκκλησία, η Εκκλησία μας επιτρέπει δύο εξαιρέσεις κατά τις οποίες μπορούμε να φάμε ψάρι. Στις 25 Μαρτίου που γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και την Κυριακή των Βαΐων.
Έτσι καταλύοντας τη νηστεία της Σαρακοστής, την 25η Μαρτίου επιτρέπεται η κατανάλωση ψαριού, αφού γιορτάζεται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, ένα χαρμόσυνο γεγονός στη θρησκευτική χριστιανική ιστορία και παράδοση.
Κατάλυση του λαδιού επιτρέπεται και τη Μεγάλη Πέμπτη, εις ανάμνηση της παραδόσεως του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας από τον Ιησού Χριστό. Μάλιστα, τη Μεγάλη Πέμπτη τελείται και η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, η οποία τελείται μόνο 10 φορές το χρόνο
Το έθιμο του μπακαλιάρου
Παραδοσιακό έδεσμα της ημέρας του Ευαγγελισμού, η οποία έχει πια διττή σημασία για τον Ελληνισμό, καθώς συμπίπτει από το 1838 με τον εορτασμό της Επανάστασης του 1821, είναι ο μπακαλιάρος και μάλιστα συνοδεία της γνωστής σκορδαλιάς.
Η επιλογή του παστού μπακαλιάρου έγινε γιατί όσοι ζούσαν κοντά στη θάλασσα είχαν την δυνατότητα να τρώνε φρέσκα ψάρια, αλλά όσοι ζούσαν μέσα στην ενδοχώρα είχαν πρόβλημα να προμηθευτούν φρέσκο ψάρι και από την άλλη πλευρά δεν υπήρχαν ψυγεία.
Ο μπακαλιάρος λέγεται ότι έφτασε στο ελληνικό τραπέζι κοντά στο τέλος του 15ου αιώνα και πολύ γρήγορα καθιερώθηκε ως το εθνικό φαγητό της 25ης Μαρτίου και αποτέλεσε την εύκολη και φθηνή ταυτόχρονα λύση, έθιμο που καλά κρατά μέχρι τις μέρες μας.
Όποιες και αν ήταν οι καιρικές συνθήκες οι πιστοί ήξεραν ότι θα βρουν παστό μπακαλιάρο ακόμη και στα μικρά μπακάλικα. Έτσι ο βακαλάος (μπακαλιάρος), αυτό το τόσο νόστιμο και θρεπτικό ψάρι μπήκε στο τραπέζι μας και κατάφερε να διεκδικήσει επιτυχώς μια κορυφαία θέση στο εθνικό μας εδεσματολόγιο.
Η ακριβής όμως αιτία για την επιλογή μπακαλιάρου κι όχι κάποιου άλλου ψαριού χάνεται στο παρελθόν. Μια άλλη ιστορική εκδοχή αναφέρει ότι ο παστός μπακαλιάρος κατέκλυσε την αγορά της χώρας μας κάπου στον 17ο με 18ο αιώνα, όταν οι Άγγλοι τον έφερναν εδώ σε μεγάλες ποσότητες για να πάρουν ως αντάλλαγμα σταφίδες. Το γεγονός ότι ήταν παστός έκανε πιο εύκολη τη συντήρησή του αλλά και την εξάπλωσή του σε όλη τη χώρα.
Στην πατρίδα μας η δημοφιλέστερη συνταγή είναι μπακαλιάρος σκορδαλιά κι αυτό γιατί το σκόρδο είναι ελληνικό και η σκορδαλιά παραδοσιακή. Αλλά για όσους θέλουν να γευτούν κάτι διαφορετικό υπάρχουν πολλοί τρόποι για να μαγειρευτεί ο μπακαλιάρος.
Πηγή