Άγιος Γεώργιος: Ο βίος του, η δρακοκτονία και τα έθιμα σε όλη την Ελλάδα

Η γιορτή του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου και Μεγαλομάρτυρα, έχει ως καθιερωμένη ημερομηνία της την 23η Απριλίου. Η γιορτή, όμως, είναι κινητή και η ημερομηνία εορτασμού της εξαρτάται από το πότε πέφτει το Πάσχα.

Εάν το Πάσχα είναι μετά τις 23 Απριλίου, τότε εορτάζεται την επόμενη μέρα του Πάσχα, δηλαδή τη Δευτέρα της Διακαινησίμου.

Δείτε επίσης: Δεν άφησε περιθώρια ο Τάσος Αρνιακός: «Δυστυχώς Άη Γιώργη και Πρωτομαγιά…»

Φέτος, δηλαδή, που η Κυριακή του Πάσχα ήταν στις 5 Μαΐου, ο εορτασμός του Αγίου Γεωργίου είναι σήμερα, Δευτέρα (6/5).

Η ιστορία του Αγίου Γεωργίου και ο θάντατός του

Σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση, παρόλο που το εορτολόγιο περιλαμβάνει περισσότερες από 50 μορφές με το όνομα «Γεώργιος», ο άγιος που εορτάζεται επίσημα είναι ο Άγιος Γεώργιος ο Μεγαλομάρτυρας και Τροπαιοφόρος.

Έζησε την εποχή του αυτοκράτορα Διοκλητιανού στα τέλη του 3ου με αρχές του 4ου αιώνα. Καταγόταν από τη Μικρά Ασία και συγκεκριμένα από την Καππαδοκία και ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας και αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού.

Το 303 μ.Χ., όταν άρχισαν οι διωγμοί του Διοκλητιανού, ο Γεώργιος δεν δίστασε να ομολογήσει τη χριστιανική του πίστη, προκαλώντας το μένος του Διοκλητιανού, επειδή κατείχε μεγάλο αξίωμα και ήταν ένας από τους αξιωματικούς που εκτιμούσε πολύ.

Αρχικά, του έταξε πλούτη, γη και δούλους για να αλλαξοπιστήσει και όταν ο Γεώργιος αρνήθηκε, ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας τον υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια.

Η χριστιανική παράδοση περιγράφει ότι αφού λόγχισαν τον Άγιο Γεώργιο, ξέσκισαν τις σάρκες του με ειδικό τροχό από μαχαίρια.

Έπειτα, τον έριξαν σε λάκκο με βραστό ασβέστη και κατόπιν τον ανάγκασαν να βαδίσει με πυρωμένα μεταλλικά παπούτσια. Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, απ’ όλες αυτές τις δοκιμασίες, ο Θεός τον κράτησε θαυματουργά ζωντανό.

Ο Γεώργιος τελικά μαρτύρησε με αποκεφαλισμό, την Παρασκευή 23 Απριλίου του έτους 303 μ.Χ. Κατά τον υπολογισμό του χριστιανού ιστορικού και απολογητή Αγίου Ευσεβίου, η ημέρα αυτή αντιστοιχούσε στην Παρασκευή της Διακαινησίμου του Πάσχα.

Οι χριστιανοί πήραν το λείψανό του και το έθαψαν μαζί με αυτό της μητέρας του, η οποία μαρτύρησε την ίδια ή την επόμενη ημέρα. Η χριστιανική παράδοση αναφέρει ότι ο πιστός υπηρέτης του Γεωργίου, Πασικράτης, εκτελώντας την επιθυμία του, παρέλαβε το λείψανο του Γεωργίου, μαζί με αυτό της μητέρας του, και τα μετέφερε στη Λύδδα της Παλαιστίνης. Από εκεί, οι Σταυροφόροι τα μετέφεραν στη Δύση.

Το θαύμα της δρακοκτονίας

Τα αποδοθέντα εις τον Άγιο θαύματα είναι πάμπολλα, μερικά από τα οποία παράδοξα και παράλογα. Από τον 9ο αιώνα κιόλας, ο πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Νικηφόρος Α’ αναγκάστηκε να τα αποδοκιμάσει δημοσίως ως «τερατώδεις λήρους» και «φλυαρίας ανάμεστα».

Το πλέον υμνηθέν θαύμά του είναι η Δρακοκτονία, που όμως ως μύθος προϋπήρχε.

Σύμφωνα με την παράδοση, στα περίχωρα της Κυρήνης, περιοχή της σημερινής Λιβύης, υπήρχε ένα δράκος που παραφύλαγε σε μια πηγή και εμπόδιζε την ύδρευση του χωριού, ενώ κατέτρωγε τους περαστικούς.

Για να εξευμενίσουν τον δράκο, οι χωρικοί του έστελναν κάθε μέρα ως τροφή από ένα παιδί, το οποίο επέλεγαν δια κλήρου. Ο Θεός τους λυπήθηκε κι έστειλε τον Άγιο Γεώργιο για να εξολοθρεύσει τον δράκο, σε μία ημέρα που ήταν έτοιμος να καταβροχθίσει την όμορφη μοναχοκόρη του τοπικού άρχοντα.

Ο Άγιος, μετά από φοβερή μονομαχία με τον δράκο, τον σκότωσε κι έσωσε την ωραία κόρη. Τότε, ο πατέρας της, αλλά και όλο το χωριό που ήταν ειδωλολάτρες, βαπτίστηκαν Χριστιανοί.

Το θαύμα αυτό αποδίδεται στην επιβίωση ενός πανάρχαιου εθίμου, της προσφοράς ανθρωποθυσιών στους δαίμονες, που καραδοκούσαν στις πηγές των υδάτων.

Ο λαογράφος Νικόλαος Πολίτης το θεωρεί ως αναβίωση του αρχαίου μύθου του Περσέα, που έσωσε την Ανδρομέδα από τέρας.

Ο μύθος ήταν ακόμη ζωντανός στην περιοχή της Καππαδοκίας, όπου έδρασε και μαρτύρησε ο Γεώργιος.

Η Δρακοκτονία του Αγίου Γεωργίου δεν αναφέρεται στους αρχικούς Βίους του Αγίου, γι’ αυτό και μέχρι τον 12ο αιώνα η εκκλησιαστική εικονογραφία τον παρουσιάζει πεζό και όχι επί λευκού ίππου να διατρυπά με το δόρυ του τον δράκο, όπως επικράτησε να εικονίζεται αργότερα.

Έθιμα ανά την Ελλάδα

Στο Όλβιο Ξάνθης αναβιώνει το έθιμο των πεχλιβάνηδων. Νεαροί παλαιστές (πεχλιβάνηδες), φορώντας δερμάτινο παντελόνι και αλειμμένοι με λάδι, επιδίδονται σ ’ένα είδος ελληνορρωμαϊκής πάλης, ιδιαίτερα δημοφιλούς στην Τουρκία. Νικητής αναδεικνύεται αυτός που θα βάλει πλάτη τον αντίπαλό του ή θα του κατεβάσει το παντελόνι. Το έθιμο λέγεται ότι αναπαριστά τη μάχη του Αγίου Γεωργίου με τον δράκο και ήρθε στην Ελλάδα από τους πρόσφυγες της Κωνσταντινούπολης.

Το έθιμο των πεχλιβάνηδων αναβιώνει και στην Ανθή Σερρών. Οι ρίζες του, εδώ, βρίσκονται στα χρόνια της τουρκοκρατίας, όταν τα θαρραλέα παλληκάρια του χωριού, παίρνοντας την ευλογία από τον Αη-Γιώργη, πάλευαν με τα πρωτοπαλίκαρα των Τούρκων και κατάφερναν επιδεικνύοντας δύναμη και θάρρος να τα νικήσουν.

Στο Νέο Σούλι Σερρών γίνεται η αναπαράσταση της νίκης του Αγίου Γεωργίου επί του δράκου από νέους του χωριού. Το δρώμενο της «Δρακοκτονίας» συγκεντρώνει πολύ κόσμο κάθε χρόνο. Ακολουθεί γλέντι με χορό, κρασί και παραδοσιακό φαγητό.

Η Αράχωβα Βοιωτίας τιμά τον προστάτη Άγιό της με τριήμερες εκδηλώσεις, το «Πανηγυράκι», όπως το ονομάζουν οι ντόπιοι. Περιλαμβάνει δρώμενα, παραδοσιακά αγωνίσματα, τοπικούς χορούς και παραδοσιακή μουσική. Την εικόνα του Αγίου Γεωργίου, κατά τη διάρκεια της περιφοράς της, συνοδεύουν νέοι και νέες της περιοχής με τοπικές ενδυμασίες.

Στην Ασή Γωνιά Χανίων οι κτηνοτρόφοι της περιοχής συρρέουν με τα κοπάδια τους στην εκκλησία του Αη-Γιώργη του Γαλατά για να πάρουν την ευλογία του. Τα ζώα, στολισμένα με τα πιο μελωδικά λέρια (κουδούνια), μαντρώνονται στην «κούρτα» έξω από την εκκλησία κι αρμέγονται ένα-ένα.

Στο Καστράκι Καλαμπάκας αναβιώνει το έθιμο των μαντηλιών, με επίκεντρο το ξωκλήσι του Αη Γιώργη του Μαντηλά.

Στην Αρναία Χαλκιδικής αναβιώνει το έθιμο του δημοσίου ζυγίσματος των κατοίκων! Το έθιμο προβλέπει ότι στον ψηλό πλάτανο στην κεντρική πλατεία στήνεται ένα παραδοσιακό καντάρι. Ο πιο λεπτός παίρνει ως έπαθλο τη μεγαλύτερη κατσαρόλα και ο πιο εύσωμος την μικρότερη για να είναι πιο προσεκτικός ενόψει της επόμενης χρονιάς!

Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας γίνονται αυτοσχέδιες ιπποδρομίες προς τιμή του Αγίου (Καλλιόπη Λήμνου, Φιλιατρά και Πλατύ Μεσσηνίας, Άγιος Γεώργιος Μεσολογγίου, Συκιά Χαλκιδικής).